mit tory ustnej (47) – świat pogan w judaizmie

rozdział 5: המקורות הפגאנים של התורה שבעל-פה pogańskie źródła tory ustnej.

ponieważ tora ustna תורה שבעל-פה tora szebeal-pe, nie jest naturalną kontynuacją tanachu התנ"ך, ciekawym jest poszukać źródeł rabinicznej halachy. w tym rozdziale eitan bar (איתן בר) i golan broszi (גולן ברושי) autorzy omawianej tu książki (mit tory ustnej - מיתוס התורה שבעל פה) przytaczają kilka przykładów zjudaizowania przez mędrców חז"ל chazal, różnych zwyczajów, wierzeń i obrzędów, które sobie przyswoili od narodów pogańskich, wśród których żyli.

od greków: praktyki magiczne i zabobony, wplecione do pism świętych, będące nawet ich zaprzeczeniem.

filozoficzne systemy nauki tory ustnej. cała literatura mędrców czerpała z platona i arystotelesa. to dlatego system nauczania w jeszywie obfituje w przeciwieństwa, sprzeczki i dyskusje. talmud babiloński wspomina, że w bet midraszu בית מדרש domu nauki rabina szymona uczyło się tysiąc pięćset uczniów, a jedna trzecia z nich uczyła się filozofii greckiej.

trzynaście sposobów י"ג שיטות nauczania – jak mówią rabini, mojżesz je otrzymał na górze synaj. ale nie ma o nich nic w torze, ale znane były u filozofów i poetów greckich jeszcze przed pojawieniem się mędrców.

diabły w toalecie. według halachy należy starannie zamknąć drzwi toalety, nie wolno tam rozmawiać ani modlić się ani wnosić przedmiotów liturgicznych. zdaje się jest sens w tej skromności, ale chodzi tu o zabobon mędrców, wierzących, że w toalecie przebywają diabły i złe duchy.

tłuczenie kieliszka na weselu. że to niby na pamiątkę zburzenia świątyni, jednak źródła wskazują, że chodzi o to, by rozbić szatańskie siły zła, które usiłują dołączyć do rzeczy od samego jej początku. zwyczaj rozpoczął się od rozbijania kieliszka o ścianę i nie ma nic wspólnego ze zburzeniem świątyni. zwyczaj nieżydowski, wiąże się z pogańskim świętem „nocy wszystkich świętych” z okresu średniowiecza, kiedy wierzono, że diabły atakują nagle, akurat w czas radosny, a zwyczaj ma wykazać diabłom, że właśnie na ich oczach oto stała się katastrofa, a nie radosne wydarzenie.

powtarzanie mantry. że to niby ma duchową moc. mantra pochodzi z hinduizmu i jest dzisiaj rozpowszechniona w różnych religiach. istnieje też jako halacha kamea w godzinie potrzeby, na przykład, gdy coś się zagubiło i chcemy to odnaleźć.

w rozdziale są jeszcze przykłady na astrologię i gwiazdy, gematrię, reinkarnację גלגולי נשמות gilgulej neszamot, małą syrenę בת ים הקטנה bat jam haktana i zabobony אמונות טפלות emunot tfelot i wiele innych przykładów zapożyczeń judaizmu z kultury pogańskiej.